Cận thị xảy ra khi nhãn cầu phát triển quá dài hoặc giác mạc cong quá mức, khiến ánh sáng hội tụ trước võng mạc thay vì chiếu trực tiếp lên nó. Các yếu tố môi trường, chẳng hạn như các hoạt động làm việc gần kéo dài, giảm thời gian ngoài trời và việc sử dụng màn hình kỹ thuật số, đã được xác định là những yếu tố có thể góp phần gây ra cận thị. Điều này là hợp lý: Dù ta có thể nghĩ sử dụng màn hình lâu sẽ tăng nguy cơ cận thị, thực tế lại phức tạp hơn.
Nhiều cuộc tổng quan quy mô lớn và phân tích tổng hợp đã nghiên cứu mối liên hệ giữa thời gian sử dụng màn hình kỹ thuật số và cận thị. Một số nghiên cứu đã tìm thấy sự liên kết có ý nghĩa thống kê, trong khi những nghiên cứu khác thì không. Ví dụ, một cuộc tổng quan hệ thống phát hiện rằng khi kết hợp dữ liệu từ năm nghiên cứu, tỷ lệ xác suất chung gần như là 1.0, cho thấy không có mối liên hệ mạnh mẽ giữa thời gian sử dụng màn hình và cận thị. Tuy nhiên, nghiên cứu mới hơn cho thấy có thể có một xu hướng: việc tăng giờ sử dụng thiết bị kỹ thuật số có thể liên quan đến việc tăng nguy cơ cận thị ở trẻ em.

Các cuộc điều tra gần đây đã so sánh nguy cơ cận thị ở trẻ em với mức độ tiếp xúc màn hình cao và thấp. Khi các nhà nghiên cứu xem xét dữ liệu phân loại (so sánh các nhóm có mức độ tiếp xúc cao và thấp), họ báo cáo tỷ lệ xác suất cho thấy khả năng mắc cận thị cao hơn ở trẻ em có thời gian sử dụng màn hình kéo dài. Khi phân tích các nghiên cứu trong các khoảng thời gian và khu vực địa lý khác nhau, một số xu hướng đã xuất hiện:

• Các nghiên cứu được thực hiện sau năm 2008, khi các thiết bị kỹ thuật số trở nên phổ biến hơn, thường cho thấy mối liên hệ mạnh mẽ hơn giữa thời gian sử dụng màn hình và cận thị.
• Trẻ em ở Đông Á và Nam Á thể hiện sự liên kết đáng kể giữa thời gian sử dụng màn hình và cận thị, trong khi một số nghiên cứu ở Châu Âu và Mỹ không cho thấy tác động đáng kể.
• Một phân tích tổng hợp năm 2024 được công bố trên BMC Public Health cho thấy việc sử dụng máy tính và tivi có xu hướng có mối liên hệ mạnh hơn với những thay đổi cận thị so với việc sử dụng điện thoại thông minh.

Loại màn hình cũng ảnh hưởng—máy tính có thể gây cận thị nhiều hơn điện thoại thông minh, có thể là do sự khác biệt về khoảng cách xem và kích thước hiển thị. Thêm vào đó, các nghiên cứu có kiểm soát đã chỉ ra rằng thậm chí chỉ cần tăng thêm một giờ mỗi ngày tiếp xúc với màn hình cũng có thể có tác động đo lường được đến sự tiến triển của cận thị ở một số nhóm trẻ em.

Lanca & Saw (2020) – Tổng Quan Hệ Thống
Trích dẫn: Lanca, C., & Saw, S. M. (2020). Mối liên kết giữa thời gian sử dụng màn hình kỹ thuật số và cận thị: Tổng quan hệ thống. Ophthalmic Physiol Opt, 40(2), 216–229. doi: 10.1111/opo.12657

Zong et al. (2024) – Phân Tích Tổng Hợp về Thời Gian Sử Dụng Màn Hình và Cận Thị
Trích dẫn: Zong, Z., Zhang, Y., Qiao, J., Tian, Y., & Xu, S. (2024). Mối liên kết giữa việc tiếp xúc với màn hình và cận thị ở trẻ em và thanh thiếu niên: Phân tích tổng hợp. BMC Public Health, 24, Bài báo 1625.

Một trong những điểm tích cực hơn từ các kết quả nghiên cứu này là thời gian sử dụng màn hình có thể là một yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được. Theo nghiên cứu, việc giảm tiếp xúc với các thiết bị kỹ thuật số có thể là một phần trong chiến lược rộng hơn để quản lý sự tiến triển của cận thị. Mặc dù bằng chứng không hoàn toàn chỉ ra một mối quan hệ nhân quả trực tiếp trong mọi nghiên cứu, nhưng một số phân tích chỉ ra sự liên kết đáng kể khi thời gian sử dụng màn hình cao. Điều này có nghĩa là bằng cách điều chỉnh thời gian sử dụng màn hình, đặc biệt là sử dụng máy tính, có thể có cơ hội giảm nguy cơ mắc cận thị ở trẻ em.
Bác sĩ mắt của chúng tôi khuyên phụ huynh theo dõi thời gian dùng màn hình, chú ý đến hoạt động gần và thời gian nghỉ ngơi. Họ nhấn mạnh rằng điều này đặc biệt quan trọng ở độ tuổi trẻ em nhỏ, khi việc giảm thời gian sử dụng màn hình là khả thi hơn và sự tiến triển của cận thị diễn ra nhanh hơn. Thực tế, mỗi giờ bổ sung dành cho việc nhìn vào màn hình kỹ thuật số là một yếu tố cần xem xét nếu con bạn đã có xu hướng mắc cận thị.

Một yếu tố quan trọng được nhiều nghiên cứu nhấn mạnh là việc thay thế các hoạt động ngoài trời bằng thời gian sử dụng màn hình. Khi trẻ em dành nhiều thời gian trong nhà, chúng thường bỏ lỡ những tác dụng có lợi của ánh sáng tự nhiên. Có một cơ sở nghiên cứu mạnh mẽ cho thấy việc tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển mắt khỏe mạnh và có thể giúp làm chậm sự tiến triển của cận thị. Cơ chế cơ bản ở đây dường như là ánh sáng mạnh từ ngoài trời kích thích sự giải phóng dopamine trong võng mạc, điều này có thể giúp ngừng sự phát triển quá mức của nhãn cầu.
Điều này cung cấp một góc nhìn quan trọng trong cuộc tranh luận về thời gian sử dụng màn hình. Có thể không phải là các màn hình kỹ thuật số gây ra cận thị, mà là việc thời gian sử dụng màn hình tăng lên đồng nghĩa với việc giảm thời gian ở ngoài trời. Nhiều nghiên cứu đã phát hiện rằng trẻ em dành nhiều thời gian chơi ngoài trời có xu hướng xuất hiện cận thị muộn hơn, nhấn mạnh rằng các hoạt động ngoài trời thường xuyên là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe mắt đúng cách.

Đại dịch COVID-19 gần đây đã thay đổi mạnh mẽ thói quen hàng ngày của nhiều gia đình, đặc biệt là khi trẻ em dành nhiều thời gian hơn trong nhà. Trong suốt các giai đoạn phong tỏa, trẻ em đã phụ thuộc vào màn hình để học trực tuyến, giải trí và giao tiếp xã hội. Một nghiên cứu đáng chú ý đã quan sát rằng trong thời gian phong tỏa, tỷ lệ mắc cận thị ở trẻ em từ 6 đến 8 tuổi đã tăng đáng kể—từ 1,4 đến 3 lần so với các năm trước.Một nghiên cứu ghi nhận trong thời gian phong tỏa, tỷ lệ cận thị ở trẻ 6-8 tuổi tăng mạnh, gấp 1,4 đến 3 lần so với trước đó.
Sự gia tăng cận thị ở trẻ em trong giai đoạn đầu trong đại dịch đã làm nổi bật tầm quan trọng của việc xem xét các yếu tố môi trường như thời gian sử dụng màn hình. Nó cũng là một lời nhắc nhở kịp thời cho các bậc phụ huynh về sự cần thiết phải cân bằng việc tham gia vào các hoạt động kỹ thuật số với việc chơi ngoài trời. Khi nhiều gia đình đã điều chỉnh lối sống của mình sau đại dịch, các bác sĩ nhãn khoa của chúng tôi tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết hợp các khoảng thời gian hoạt động ngoài trời vào thói quen hàng ngày.

Không phải tất cả các màn hình đều giống nhau khi nói đến tác động của chúng đối với sức khỏe mắt. Nghiên cứu đã tìm hiểu mối liên hệ giữa các loại thiết bị khác nhau và cận thị. Dưới đây là những gì đã được quan sát:

• Màn Hình Máy Tính: Các nghiên cứu đã xác định tỷ lệ xác suất mắc cận thị cao rõ rệt với việc sử dụng máy tính kéo dài. Kích thước màn hình lớn hơn và xu hướng duy trì khoảng cách gần cố định khi làm việc trên máy tính có thể góp phần vào những tác động này.
• Xem Tivi: Mặc dù việc sử dụng tivi cũng liên quan đến cận thị, nhưng tác động này thường ít rõ rệt hơn so với máy tính. Màn hình tivi thường được xem từ khoảng cách xa hơn một chút, điều này có thể làm giảm một số rủi ro.
• Điện Thoại Thông Minh và Máy Tính Bảng: Thật thú vị, nghiên cứu về điện thoại thông minh và máy tính bảng cho thấy một bức tranh hỗn hợp. Một giả thuyết là các thiết bị này, do màn hình nhỏ hơn và khoảng cách xem gần hơn, có thể tác động đến mắt theo cách khác so với các màn hình lớn hơn. Một số nghiên cứu không tìm thấy mối liên kết có ý nghĩa thống kê giữa việc sử dụng điện thoại thông minh và sự tiến triển của cận thị, điều này làm nổi bật sự cần thiết phải nghiên cứu thêm.

Sự phân biệt này cho thấy rằng các khuyến nghị có thể cần được điều chỉnh theo loại màn hình. Ví dụ, việc quản lý việc sử dụng máy tính có thể yêu cầu giới hạn nghiêm ngặt hơn hoặc nghỉ giải lao thường xuyên hơn so với các hoạt động kỹ thuật số khác.

Điều quan trọng là lưu ý rằng bằng chứng hỗn hợp giữa các nghiên cứu phần nào xuất phát từ sự khác biệt trong thiết kế nghiên cứu. Nhiều nghiên cứu dựa vào báo cáo của phụ huynh để ước tính thời gian sử dụng màn hình, điều này có thể bị ảnh hưởng bởi sai lệch trong trí nhớ. Một số nghiên cứu sử dụng các biện pháp tự báo cáo cho cả thời gian sử dụng màn hình và cận thị, trong khi các nghiên cứu khác đã sử dụng thử nghiệm khúc xạ lâm sàng sau khi làm tê để xác nhận chẩn đoán cận thị. Những khác biệt phương pháp học này có thể dẫn đến sự thay đổi trong kết quả và giúp giải thích lý do tại sao một số nghiên cứu tìm thấy sự liên kết và những nghiên cứu khác thì không.
Ngoài các phương pháp đo lường, bối cảnh địa lý và văn hóa cũng đóng vai trò quan trọng. Ví dụ, tỷ lệ mắc cận thị ở Đông Á và Nam Á có vẻ liên quan mạnh mẽ hơn với thời gian sử dụng màn hình, có thể do tỷ lệ cận thị cơ bản cao hơn và áp lực học tập mạnh mẽ hơn. Ngược lại, các nghiên cứu ở các khu vực như Châu Âu và Mỹ không phải lúc nào cũng cho thấy một mô hình rõ ràng, điều này cho thấy các yếu tố môi trường, di truyền và lối sống đều có mối liên hệ mật thiết trong sự phát triển của cận thị.

Khi chúng ta nói về cận thị và thời gian sử dụng màn hình, thật hữu ích khi xem xét khái niệm “công việc gần” – các hoạt động liên quan đến việc tập trung vào các vật thể gần mắt. Thời gian sử dụng màn hình chỉ là một khía cạnh của công việc gần. Đọc sách in, học tập, làm bài tập về nhà, và thậm chí một số sở thích cũng liên quan đến việc tập trung gần lâu dài. Nghiên cứu chỉ ra rằng không chỉ thời gian sử dụng màn hình kỹ thuật số mà chính tác động tích lũy của một số hoạt động công việc gần có thể góp phần vào sự tiến triển của cận thị.